Μια βραδιά στην Κέρκυρα

Πριν από 30 χρόνια, ένας νεαρός με μια δωδεκάχορδη κιθάρα και μια φυσαρμόνικα κέρδιζε το τρίτο βραβείο στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού στην Κέρκυρα. Λίγοι ήταν τότε εκείνοι που μπόρεσαν να αντιληφθούν αμέσως το ρόλο που θα έπαιζε αυτός και ο δίδυμος αδερφός του στη διαμόρφωση της νεότερης ελληνικής τραγουδοποιίας. Η συμμετοχή του Πάνου Κατσιμίχα με το Μια βραδιά στο Λούκι στους Αγώνες της Κέρκυρας, έμελλε να αποτελέσει την πρώτη δισκογραφική καταγραφή τραγουδιού των αδερφών Κατσιμίχα, τρία χρόνια πριν εκδοθούν τα Ζεστά ποτά.

Με άξονα μια παλιότερη συζήτηση με τον Πάνο Κατσιμίχα, φωτίζουμε τη συμμετοχή του στους Δεύτερους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού.

Ο Πάνος Κατσιμίχας στους Δεύτερους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού, 1982

Οι Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού διοργανώθηκαν για δύο χρονιές, το ‘81 και ‘82, από τον Μάνο Χατζιδάκι. Αξιοποιώντας τη θέση του ως διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, ο Χατζιδάκις οργάνωσε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 μια σειρά από εκδηλώσεις με απώτερο σκοπό την έρευνα και διάδοση της παραδοσιακής μουσικής (με τις Μουσικές Γιορτές και τους Αγώνες Λύρας στα Ανώγεια), καθώς και τον περίφημο Μουσικό Αύγουστο στο Ηράκλειο της Κρήτης με προσκεκλημένους καλλιτέχνες διεθνούς φήμης όπως ο Astor Piazzola, ο Nicola Piovani και η Gizela May. Στα πλαίσια αυτών των αναζητήσεων, οι Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού στην Κέρκυρα αποτέλεσαν το σημαντικότερο βήμα διερεύνησης και προώθησης νέων δημιουργών, και παράλληλα μια εναλλακτική απάντηση στο ήδη παρηκμασμένο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μα πάνω απ’ όλα, οι δύο χρονιές των Αγώνων στάθηκαν η καλύτερη ευκαιρία για να γνωρίσουμε έναν σημαντικό αριθμό νέων δημιουργών, ορισμένοι από τους οποίους καθόρισαν το ελληνικό τραγούδι στα επόμενα χρόνια.

Ο Πάνος Κατσιμίχας θυμάται: «Μετά από 30 χρόνια, θυμάμαι κάποια πράγματα και πρόσωπα εντελώς αποσπασματικά από τους Αγώνες της Κέρκυρας του 1982. Θυμάμαι ας πούμε τον Ηλία Λιούγκο, γιατί γνωριζόμασταν κάποια χρόνια πριν, όταν είχαμε συναντηθεί και τραγουδήσει μαζί στους Αχαρνής του Διονύση Σαββόπουλου, το 1976. Θυμάμαι επίσης την υπέροχη τραγουδίστρια τη Μαίρη Δαλάκου, την εξίσου σπουδαία Σαβίνα Γιαννάτου και δύο τραγουδοποιούς που μου είχαν κάνει εντύπωση, τον Κλέωνα Αντωνίου (που τώρα είναι στους Mode Plagal) με το τραγούδι Ταξίδι στο χάρτη, και τον Σταύρο Τσάκο με το τραγούδι Έρχεται κρύο. Περίεργο πράγμα! Δεν ξέχασα ποτέ το ρεφραίν του Έρχεται κρύο. Δύο φορές το άκουσα εκείνο το βράδυ και μπορώ ακόμα να σου τραγουδήσω το ρεφραίν. Το περίεργο είναι, ότι το τραγούδι αυτό ποτέ δεν έκανε την επιτυχία που πιστεύω ότι του άξιζε».

Η συμμετοχή του Πάνου στους Δεύτερους Αγώνες της Κέρκυρας έγινε με το Μια βραδιά στο Λούκι που είχε γράψει λίγα χρόνια πριν ο Χάρης. Το μπαρ Λούκι βρισκόταν στην οδό Χάριτος και αποτέλεσε για αρκετά χρόνια στέκι των αδερφών Κατσιμίχα. Στο τραγούδι, ο Χάρης αφηγείται ένα πραγματικό περιστατικό, όταν μια βραδιά μαζί με ένα φίλο του τα έπιναν στο αγαπημένο τους στέκι. Ο φίλος του αυτός ήταν ο Νίκος Ζιώγαλας, για τον οποίο υπάρχει και η σχετική αναφορά στο τραγούδι ("γυρίζω στον δικό μου / ο τύπος μου, Νικόλα”). 

Ο Χάρης και ο Πάνος μαζί με το Μια βραδιά στο Λούκι είχαν στείλει κατά την προκριματική φάση των Αγώνων το Γέλα πουλί μου και τον Φάνη τα οποία τελικά δεν διαγωνίστηκαν. Ο Πάνος θυμάται πώς ξεκίνησαν όλα: «Όταν στείλαμε την κασέτα με το τραγούδι μας στη διεύθυνση που είχε δώσει ο Χατζιδάκις, δεν πιστεύαμε ότι θα προκριθεί, αλλά και από την άλλη σκεφτόμασταν “δεν ξέρεις ποτέ... Χατζιδάκις είναι”! Δεν είχαμε άδικο σ' αυτό, γιατί γνωρίζω από το Νίκο Κυπουργό, ότι το τραγούδι το επέλεξε ανάμεσα σε χιλιάδες άλλα ο ίδιος ο Χατζιδάκις». Και συνεχίζει: «Δεν θα στέλναμε αυτή την κασέτα αν δεν είχαν προηγηθεί οι Πρώτοι Αγώνες του 1981, όπου εκεί είχαμε ακούσει με το Χάρη δύο μεγάλα ταλέντα: τον Γιώργο Μακρή και τον Βασίλη Νικολαΐδη. Σπουδαίοι τραγουδοποιοί! Σκέφτομαι πολλές φορές, είναι δυνατόν να μην υπάρχουν στο ελληνικό τραγούδι ο Μακρής και ο Νικολαΐδης; Κρίμα. Εμείς χάνουμε. Ο Νικολαΐδης, είναι και ο μόνος φίλος που έκανα λόγω της Κέρκυρας. Έχω να τον δω πολύ καιρό, αλλά τον συζητάω με τον Χάρη πολύ συχνά, ακούμε τα τραγούδια του και του στέλνουμε την αγάπη μας. Έβαλε το χέρι του (σαν ιταλομαθής που είναι) και μας βοήθησε στην απόδοση στα ελληνικά του Μάρκος και Άννα του Lucio Dalla. Τον ευχαριστούμε πάντα γι' αυτό. Τον Γιώργο Μακρή δεν τον γνώρισα, αλλά ποτέ δεν είναι αργά».

Το κλίμα των Αγώνων ήταν περισσότερο εορταστικό και λιγότερο διαγωνιστικό. Ο Πάνος μάς μεταφέρει λίγο από την ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών: «Θυμάμαι τον Μίνωα Αργυράκη (που είχε κάνει και τα σκηνικά), να ανεμίζει ένα κόκκινο μπουφάν όταν τραγουδούσα το Μια βραδιά στο Λούκι. Το έκανε και τις δύο φορές που το τραγούδησα. Τη δεύτερη φορά, κατάλαβα ότι θα είμαι μέσα στα βραβεία. Νομίζω ότι τα τρία πρώτα βραβεία ήταν: ο Πάνος Τσαπάρας με το Οχυρωμένος στις πλαγιές του σεντονιού, δεύτερο το Αμαρτωλό της Γαλάτιας Καζαντζάκη σε μουσική Ν. Θωμά και τρίτο το Λούκι. Τα υπόλοιπα τραγούδια, μετά από 30 χρόνια, δεν τα θυμάμαι». 

Ο Χατζιδάκις, παρόν σε όλα τα στάδια της διοργάνωσης, είχε αναλάβει και τη διεύθυνση της ορχήστρας. Ο Πάνος σκαλίζει τις μνήμες του και μας αφηγείται: «Θυμάμαι  επίσης το γλυκό χαμόγελο του Χατζιδάκι και το πώς με ενθάρρυνε με το βλέμμα του όταν διηύθυνε  την ορχήστρα και εγώ τραγουδούσα. Μου φέρθηκε σαν να ήμασταν ''ίσα κι όμοια'', που λένε. Άρχοντας! Θέλω να το πω: Δε γνωριζόμασταν καθόλου μέχρι εκείνο το βράδυ. Συναντηθήκαμε πάλι τρία χρόνια αργότερα, δύο μήνες αφού βγήκαν τα Ζεστά ποτά. Είχε τη μεγαλοσύνη να κάνει τον κόπο να βρει το τηλέφωνό μας και να τηλεφωνήσει στο σπίτι μας ο ίδιος για να μας καλέσει στον Μαγεμένο Αυλό. Πήγαμε, μας έκανε το τραπέζι και μας μίλησε με απίστευτες λεπτομέρειες και κολακευτικά λόγια για τα Ζεστά ποτά. Φαινόταν ότι τα είχε ακούσει με μεγάλη προσοχή. Στην παρέα ήταν και δύο από τα αγαπημένα παιδιά του: ο Νίκος Κυπουργός και ο Ηλίας Λιούγκος. Τρία χρόνια αργότερα, μας κάλεσε και πήραμε μέρος στην παράσταση Στο Σείριο υπάρχουν παιδιά που παρουσίασε στο ZOOM στην Πλάκα».

Η συμμετοχή του Πάνου στους Αγώνες δεν άνοιξε άμεσα τον δρόμο για την πρώτη δισκογραφική δουλειά των Κατσιμίχα. Όπως επισημαίνει κι ο ίδιος, «οι Αγώνες της Κέρκυρας μας βοήθησαν πάρα πολύ, αλλά έμμεσα. Τα Ζεστά ποτά βγήκαν 3,5 χρόνια μετά, όταν η Κέρκυρα είχε σχεδόν ξεχαστεί, αλλά το Μια βραδιά στο Λούκι παιζόταν καθημερινά στο ραδιόφωνο και είχε γίνει επιτυχία, χωρίς ο κόσμος να πολυγνωρίζει τους δημιουργούς. Όταν βγήκαν τα Ζεστά ποτά, και μέσω συνεντεύξεων, τηλεόρασης κλπ, έγιναν γνωστά τα πρόσωπά μας, τότε όλοι θυμήθηκαν την Κέρκυρα και... έδεσε το γλυκό». Ίσως δεν είναι τυχαίο που μέχρι και σήμερα, περισσότερες φορές θα ακούσει κανείς στο ραδιόφωνο την πρώτη εκείνη εκτέλεση του τραγουδιού από την ζωντανή ηχογράφηση στην Κέρκυρα, και λιγότερο αυτήν που εντάχθηκε αργότερα στα Ζεστά ποτά. Παράλληλα, ο διπλός δίσκος που εκδόθηκε με τα 25 τραγούδια των Δεύτερων Αγώνων, προσφέρει και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να διερευνήσουμε την ιδιαίτερη αισθητική του συνόλου των τραγουδιών που προβλήθηκαν, σε αντιπαραβολή με την επικρατούσα αισθητική της εποχής τους. 

Και πάλι ο Πάνος μάς δίνει με σαφήνεια το μουσικό κλίμα της εποχής και το ιδιαίτερο στίγμα που άφησε η Κέρκυρα: «Την εποχή των Αγώνων, κυριαρχούσε στην μεν ξένη μουσική η Disco και το Νew Wave που μόλις είχε αρχίσει να γίνεται ''κατάσταση”, και από ελληνικά πήγαινε να ξεφουσκώσει το αντάρτικο, κυριαρχούσαν κυρίως οι ρεμπέτικες κομπανίες και οι γνωστοί τραγουδιστές της εποχής, Πάριος, Αλεξίου, Νταλάρας κλπ. Η Κέρκυρα ήταν, αν θέλεις τη γνώμη μου, σαν τη μύγα μέσα στο γάλα τότε. Ένα  μικρό UFO που ήρθε, προσγειώθηκε για λίγο, κι έφυγε αθόρυβα για τον Σείριο, το γενέθλιο τόπο  του εμπνευστή της. Την θυμάμαι με νοσταλγία. Συνήθως θυμόμαστε με νοσταλγία τις φωτεινές, ουσιαστικές στιγμές της ζωής μας. Αυτό είναι για μένα και η συμμετοχή μου στους Αγώνες της Κέρκυρας. Μια φωτεινή, ουσιαστική, πολύτιμη εμπειρία».

.
.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μετρονόμος στο τεύχος 44 (Ιανουάριος - Μάρτιος 2012) στα πλαίσια του μεγάλου αφιερώματος στους αδερφούς Κατσιμίχα που επιμελήθηκε ο Σπύρος Αραβανής και ο Θανάσης Συλιβός.

--------------------- 
Μια βραδιά στο Λούκι. Πρώτη εκτέλεση από τους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού στην Κέρκυρα το 1982.