Ο Μάνος Χατζιδάκις στον αστερισμό του Σείριου (Αφιέρωμα. Δ’ μέρος)

.

“Ο δίσκος πρέπει να ξαναγίνει μαγικός
και να μας αποκαλύπτει μες από τις μαύρες χαρακιές του
μια μουσική απρόοπτη και εξαίσια”

Αυτό το μικρό κείμενο του Μάνου Χατζιδάκι, είναι τυπωμένο σε όλα τα εξώφυλλα των εκδόσεων του Σείριου σαν ένα μικρό “μανιφέστο”, μια σαφέστατη “δήλωση” της ανάγκης η οποία ήταν και η αφορμή για τη δημιουργία της δισκογραφικής εταιρείας. Ο Σείριος ιδρύθηκε το 1985 από τον Μάνο Χατζιδάκι μαζί με ένα αξιόλογο επιτελείο καλλιτεχνών που πλαισίωσαν την προσπάθεια για τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας. Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Χατζιδάκις: «Δεν είμαι μόνος μου ώστε να κατηγορηθώ για εγωισμό. Όλοι σχεδόν οι άξιοι συνθέτες, μουσικοί και τραγουδιστές, μετέχουν σ’ αυτή τη μουσική σταυροφορία που στοχεύει, στην επαναφορά του τραγουδιού στη ρίζα της καταγωγής του και της Μουσικής, στα ζωντανά της ρείθρα». Και συνεχίζει: «Είμαστε φιλόδοξοι και τολμηροί. Φιλόδοξοι, γιατί επιζητούμε την επιτυχία με τρόπους δύσκολους και διόλου κολακευτικούς για ένα απροετοίμαστο κοινό. Τολμηροί, γιατί επιδιώκουμε τη συνεχή μας ανανέωση και την προβολή αδιάκοπα ενός εαυτού μας άγνωστου κι απρόοπτου. Φανατικοί εχθροί στην ημιμάθεια και στη χυδαιότητα των καιρών και των κρατούντων. Στον ΣΕΙΡΙΟ υπάρχουνε παιδιά, όπως το είπε ο Λόρκα. Γιατί όπου υπάρχουνε παιδιά, υπάρχουμε κι Εμείς…».
Ο Σείριος δημιουργήθηκε σε μια εποχή που οι μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες γέμιζαν τους καταλόγους τους με δίσκους “καλλιτεχνών” της πίστας. Το σκυλάδικο που βρισκόταν σε τρομερή άνθιση στα μέσα της δεκαετίας του ’80, ήταν σε πρώτη προτεραιότητα για τις δισκογραφικές εταιρείες της εποχής, ενώ την ίδια στιγμή αξιόλογες δουλειές έπρεπε να περάσουν από χίλιες δοκιμασίες για να μπορέσουν να βρουν το δρόμο προς τα δισκοπωλεία. Ο Χατζιδάκις, ιδρύοντας την δισκογραφική εταιρεία Σείριος κάλυψε ένα κενό που υπήρχε στη δισκογραφία την εποχή εκείνη. Κι ενώ κάποιος θα περίμενε οι εκδόσεις του Σείριου να αφορούν κυρίως το έργο του ίδιου του Χατζιδάκι, στην πραγματικότητα συνέβη ακριβώς το αντίθετο: πολλοί νέοι καλλιτέχνες είδαν τις πρώτες τους δουλειές να εκδίδονται κάτω από την ετικέτα του Σείριου και ακόμα περισσότεροι που είχαν κάνει ήδη μια αρχή στη δισκογραφία, βρήκαν στο Σείριο το πεδίο εκείνο που θα τους επέτρεπε να συνεχίσουν να γράφουν τραγούδια χωρίς να χρειάζεται να αποδεικνύουν στις επιτροπές των μεγάλων εταιρειών ότι ο δίσκος τους “θα πουλήσει”. Αν αναλογιστεί κανείς πως μιλάμε για την εποχή που το μοναδικό μέσον ήταν ο δίσκος βινυλίου, με ιδιαίτερα αυξημένο κόστος τόσο για την έκδοση όσο και για την διακίνησή του στην αγορά, η δημιουργία μιας ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας εκείνη την εποχή ήταν μια κίνηση τολμηρή, με μεγάλο ρίσκο και πολλούς κινδύνους. Ο Χατζιδάκις όμως, το τόλμησε, με αποτέλεσμα να αφήσει πίσω του μια εταιρεία που δραστηριοποιείται μέχρι και σήμερα, έχοντας στον κατάλογό της ακριβές μουσικές και προσεγμένες παραγωγές ιδιαίτερης αισθητικής.
Από την ίδρυσή του το 1985 μέχρι και το 1994, η εκδοτική δραστηριότητα του Σείριου περιλαμβάνει 67 παραγωγές δίσκων. Μετά το θάνατο του Χατζιδάκι, ο Σείριος συνέχισε με αμείωτο ρυθμό την παραγωγή δίσκων (σε μορφή cd), μεταξύ των οποίων κάποιοι ανέκδοτοι κύκλοι τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και αρκετές ξένες παραγωγές σε συνεργασία με ανεξάρτητες ευρωπαϊκές δισκογραφικές εταιρείες.

Κατά την πρώτη περίοδο του Σείριου (μέχρι δηλαδή και τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι), στον κατάλογο του συναντάει κανείς μεταξύ άλλων δίσκους του Μίκη Θεοδωράκη, της Λένας Πλάτωνος, του Νίκου Μαμαγκάκη, των Χάνομαι γιατί Ρεμβάζω, αλλά και ηχητικά ντοκουμέντα όπως «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλπμα» με την Κατίνα Παξινού και «Αποσπάσματα θεατρικού λόγου» με την Έλλη Λαμπέτη. Επίσης, στον Σείριο εκδόθηκε ο τελευταίος δίσκος του Απόστολου Καλδάρα (όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη δισκογραφία ο τραγουδιστής Ανδρέας Καρακότας), μια συλλογή με παραδοσιακά τραγούδια ερμηνευμένα από τη Δόμνα Σαμίου, καθώς και δυο ζωντανές ηχογραφήσεις: η μία του Διονύση Σαββόπουλου από τις εμφανίσεις του στο Μουσικό Κέντρο Αθηνών «Σείριος» το 1988, και η άλλη του Άκη Πάνου στο κέντρο «Επειγόντως» το 1989 (μία από τις σπάνιες στιγμές του σύγχρονου λαϊκού τραγουδιού). Παράλληλα, ένα πλήθος νέων τραγουδοποιών όπως ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, ο Φοίβος Δεληβοριάς και η Μαρία Βουμβάκη, έκαναν το δισκογραφικό τους ντεμπούτο στον Σείριο. Ανάμεσα στις παραγωγές του, ξεχωρίζει κανείς δίσκους με έργα της σύγχρονης λόγιας μουσικής, αλλά και τις πρώτες ηχογραφήσεις της Ορχήστρας των Χρωμάτων.

Ο Μάνος Χατζιδάκις έδωσε περισσότερο βάρος στην έκδοση δίσκων νέων συνθετών και τραγουδιστών και πολύ λιγότερο στο να προωθήσει τις δικές του εργασίες. Από την ίδρυση του Σείριου μέχρι και το θάνατό του, ο Χατζιδάκις έβγαλε μόνο έναν δίσκο με καινούργια τραγούδια του, την «Σκοτεινή Μητέρα». Όλοι οι υπόλοιποι δίσκοι του Μάνου Χατζιδάκι που εκδόθηκαν στον Σείριο ήταν ή επανεκτελέσεις παλιότερων έργων του ή παλιότερες ηχογραφήσεις που δεν είχαν εκδοθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Πιο αναλυτικά, οι εκδόσεις του Μάνου Χατζιδάκι στον Σείριο είναι οι εξής:

Για την Ελένη (1985) σε στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη με τη Μαρία Δημητριάδη. Πρόκειται για κύκλο τραγουδιών που εκδόθηκε πρώτη φορά το 1978 με τη φωνή του Στέλιου Μαρκετάκη και ξαναηχογράφησε ο συνθέτης με τη Μαρία Δημητριάδη.

-

Σκοτεινή μητέρα (1986) σε στίχους του Νίκου Γκάτσου με τη Μαρία Φαραντούρη. Ο μοναδικός δίσκος του Μάνου Χατζιδάκι που εκδόθηκε σε πρώτη εκτέλεση στον Σείριο.

-

Το ρεσιτάλ (1989), με τον Σπύρο Σακκά. Ηχογραφήσεις του 1978 με τον Μάνο Χατζιδάκι στο πιάνο και τον βαρύτονο Σπύρο Σακκά σε κύκλους τραγουδιών του συνθέτη (δεύτερες εκτελέσεις).

-

Η Φλέρυ Νταντωνάκη στα λειτουργικά του Μάνου Χατζιδάκι (1991). Ηχογραφήσεις που είχε πραγματοποιήσει ο Μάνος Χατζιδάκις με την μούσα του, Φλέρυ Νταντωνάκη, κατά τα χρόνια της διαμονής τους στην Αμερική. Πρόκειται για μεταγραφές ρεμπέτικων τραγουδιών για φωνή και πιάνο, καθώς και κάποια τραγούδια του Χατζιδάκι από παλιότερους κύκλους τραγουδιών του.

Αντικατοπτρισμοί (1993) σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, με την Αλίκη Καγιαλόγλου. Ο τελευταίος δίσκος που ηχογράφησε ο Μάνος Χατζιδάκις. Ο παλιότερος κύκλος τραγουδιών που είχε εκδοθεί στην Αμερική με τίτλο «Reflections» με το συγκρότημα New York Rock & Roll Ensemble το 1968 και αγγλικούς στίχους, επανεκδόθηκε με καινούργια ενορχήστρωση και τους ελληνικούς στίχους του Νίκου Γκάτσου.

Μετά το θάνατό του, η εταιρεία Σείριος συνέχισε τις εκδόσεις έργων του Μάνου Χατζιδάκι που, είτε είχαν κυκλοφορήσει στο παρελθόν και είχαν καταργηθεί, είτε είχαν ηχογραφηθεί από τον συνθέτη και δεν εκδόθηκαν ποτέ σε δίσκο.

Ελεύθερη κατάδυση / Το ταξίδι του μέλιτος (1995). Η μουσική που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις για δύο ταινίες του Γιώργου Πανουσόπουλου. Στην ουσία, η μουσική για την «Ελεύθερη Κατάδυση» είναι διασκευές δύο θεμάτων από ένα παλιότερο έργο του Μάνου Χατζιδάκι, την «Ρυθμολογία», που διασκεύασε και ενορχήστρωσε ο Νίκος Κυπουργός για τις ανάγκες της ταινίας, αφού ο Χατζιδάκις δεν είχε προλάβει να συνθέσει πρωτότυπη μουσική.

Τα τραγούδια της αμαρτίας (1996) σε ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου και Γιώργου Χρονά, με τον Αντρέα Καρακότα. Ανολοκλήρωτο έργο του Μάνου Χατζιδάκι με το οποίο ασχολήθηκε κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του και σκόπευε να ενορχηστρώσει για “νεανική φωνή, ανδρική χορωδία και στρατιωτική μπάντα”. Τελικά, το έργο ηχογραφήθηκε με την Ντόρα Μπακοπούλου στο πιάνο και τη φωνή του Αντρέα Καρακότα, τον οποίο είχε διαλέξει ο συνθέτης για να ερμηνεύσει το έργο όταν θα το ολοκλήρωνε.

Η Νένα Βενετσάνου τραγουδά Μάνο Χατζιδάκι (1998). Ηχογραφήσεις αποσπασμάτων έργων του Μάνου Χατζιδάκι, ορισμένα με τη συμμετοχή του συνθέτη από παλιότερες ηχογραφήσεις και άλλα ηχογραφημένα μετά το θάνατο του.

-

Μάνος Χατζιδάκις 2000 Μ.Χ. (1999). Ένας δίσκος που αποτελεί πραγματικό ντοκουμέντο! Ηχογραφήσεις γνωστών τραγουδιών αλλά και ανέκδοτων κύκλων τραγουδιών του συνθέτη, όλα ηχογραφημένα με τη φωνή του Μάνου Χατζιδάκι. Ο γιός του Μάνου Χατζιδάκι, Γιώργος, ανοίγει το αρχείο του συνθέτη και μας χαρίζει έναν πολύτιμο δίσκο, δίνοντάς μας την ευκαιρία να ακούσουμε τον Χατζιδάκι (και) στον ρόλο του ερμηνευτή μέσα από ιδιωτικές ηχογραφήσεις αλλά και ηχογραφήσεις στο studio.

Blue – Topkapi (2001). Μουσικές και τραγούδια που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις για δυο κινηματογραφικές ταινίες (του Silvio Narizzano η πρώτη και του Jules Dassin η δεύτερη), βινύλια των οποίων δεν κυκλοφόρησαν ποτέ στην Ελλάδα. Τα soundtracks κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά σε δύο ολοκληρωμένες εκδόσεις από τον Σείριο το 2001.

Transformations (2003). Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δουλειά του Κωνσταντίνου Βήτα. Η μουσική και τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι μεταμορφωμένα μέσα από την ηλεκτρονική ματιά του Κωνσταντίνου Βήτα. Ένα πρωτότυπο πείραμα που στην αρχή μπορεί να ξενίσει τον ακροατή, σε δεύτερη ακρόαση όμως, απλώνει μπροστά του τον μουσικό κόσμο του Κ. Βήτα και την προσωπική του οπτική του πάνω σε ορισμένα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι.

-

America America (2004). Η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι για την ταινία του Εlia Kazan. Επανέκδοση από τον Σείριο με νέα ηχητική επεξεργασία και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την ταινία.

… Μελίνα του Μάνου (2004). Ένας ακόμα δίσκος – ντοκουμέντο που εκδόθηκε 10 χρόνια μετά τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι. Γνωστές αλλά κυρίως σπάνιες και ανέκδοτες ηχογραφήσεις τραγουδιών του Χατζιδάκι με τη φωνή της Μελίνας Μερκούρη

Αμοργός (2005). Αναμφισβήτητα, η πιο ξεχωριστή έκδοση του Σείριου, σε ένα ιστορικό έργο του Μάνου Χατζιδάκι που εκδόθηκε 11 χρόνια μετά τον θάνατό του και 35 χρόνια από τότε που ξεκίνησε η ενασχόληση του συνθέτη με τη μελοποίηση του ποιήματος του Νίκου Γκάτσου. Παρά τις συνεχόμενες εξαγγελίες του Χατζιδάκι για την ολοκλήρωση του έργου, η «Αμοργός» παρέμεινε ένα ανολοκλήρωτο έργο που ηχογραφήθηκε το 2005 σε ενορχήστρωση του Νίκου Κυπουργού, με τις εκπληκτικές ερμηνείες της Μαρίας Φαραντούρη, του Δώρου Δημοσθένους και του Τάση Χριστογιαννόπουλου. Το εξαιρετικό ποίημα του Νίκου Γκάτσου, μελοποιημένο αποσπασματικά από τον φίλο του, Μάνο Χατζιδάκι.

4 θεατρικοί μύθοι (2006). Μουσικές και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι για τέσσερις ιστορικές θεατρικές παραστάσεις: τον «Ματωμένο γάμο», τον «Κύκλο με την κιμωλία», το «Παραμύθι χωρίς όνομα» και τον «Καπετάν Μιχάλη». Όλα τα τραγούδια του συνθέτη για αυτές τις τέσσερις θεατρικές παραστάσεις, ερμηνευμένα σε δεύτερη εκτέλεση από τον Μανώλη Λιδάκη και τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, μετά από την “δοκιμασία” τους στο κοινό για δύο χρόνια πριν την έκδοση του δίσκου.

...«Οι συνεργάτες μου κι εγώ δεν παριστάνουμε τον Χριστό με τους Αποστόλους. Πιστεύουμε στην ακριβή εργασία, ασκούμεθα για να την πραγματοποιούμε και φυσικά την επιτυγχάνουμε. Ο Σείριος είναι ο ναός μας κι εμείς ιερείς του.

Ο ΣΕΙΡΙΟΣ είναι μια αντίδραση στον εκχυδαϊσμό και στη ρύπανση του πολιτιστικού μας περιβάλλοντος»…

Μάνος Χατζιδάκις, 1987

.

.