Τρίτη 27 Δεκεμβρίου 2011

“Κι ο δρόμος θα σε φέρει, κοριτσάκι μου, ψηλά στις Αμαζόνες και στον Καύκασο…”

Σχεδόν παράλληλα με την εμφάνισή της ως ερμηνεύτρια στο πλευρό του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Μαμαγκάκη, η Νένα Βενετσάνου έδωσε το στίγμα της ως δημιουργός ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ο δίσκος όμως που την καθιέρωσε ως συνθέτη στη συνείδηση του κοινού ήταν Το κουτί της Πανδώρας που εκδόθηκε το 1984 και περιελάμβανε μελοποιήσεις ποιημάτων της Μαρίας Πολυδούρη, της Γαλάτιας Καζαντζάκη και της Μυρτιώτισσας, καθώς και στίχους της Αιμιλίας Δάφνη και Μπέτης Κομνηνού. Δέκα χρόνια μετά, ο δίσκος επανεκδόθηκε σε ψηφιακή μορφή και αδικήθηκε παράφορα από την εταιρεία, αφού προτιμήθηκε η σύμπτυξη του πρώτου δίσκου της Βενετσάνου με Το κουτί της Πανδώρας, με αποτέλεσμα να αφαιρεθούν ορισμένα τραγούδια και από τους δύο δίσκους κι έτσι να καταστραφεί εντελώς η ομοιογένεια και των δύο.
Ανάμεσα στα τραγούδια που τελικά εντάχθηκαν στην ψηφιακή έκδοση, βρίσκουμε και Το σανδαλάκι σε στίχους της Μπέτης Κομνηνού. Αλλά κι εδώ, παρατηρούμε ότι ο τίτλος του τραγουδιού άλλαξε για τις ανάγκες της έκδοσης του cd(!). Ο αρχικός τίτλος είναι Α-μαζών Το σανδαλάκι, κάτι που βεβαίως έχει τη δική του σημασία για τις δημιουργούς του τραγουδιού. Στη Βικιπαίδεια βρίσκουμε ορισμένες κατατοπιστικές πληροφορίες: «Οι Αμαζόνες ήταν πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας. Μυθικός λαός κυνηγών και πολεμιστριών που κατάγονταν από τον θεό του πολέμου, Άρη, και τη νύμφη Αρμονία, ή κατά άλλη εκδοχή τη θεά Αθηνά. Το όνομά τους προέρχεται κατά μία εκδοχή από το στερητικό άλφα και τη λέξη μαζός που σημαίνει στήθος, επειδή ακρωτηρίαζαν ή συνέθλιβαν το δεξί στήθος των κοριτσιών τους για να διευκολύνουν το χειρισμό του τόξου.(…) Ο Όμηρος στην Ιλιάδα τις τοποθετεί στη Φρυγία και τη Λυκία. Όμως, πατρίδα των Αμαζόνων ήταν η Θεμίσκυρα του Ευξείνου Πόντου, που βρισκόταν κοντά στον ποταμό Θερμώδοντα.(…) Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι κατέφυγαν σε βορειότερες περιοχές, στο βόρειο Καύκασο, μετά την ήττα τους από τον Ηρακλή, ο οποίος σε έναν άθλο του έπρεπε να πάρει τη ζώνη της βασίλισσας των Αμαζόνων, Ιππολύτης.»

.

Η συγκλονιστική φωνή της Βενετσάνου και ο καλπασμό του αλόγου στην εισαγωγή του τραγουδιού καθηλώνουν τον ακροατή, ενώ η λιτή ερμηνεία του Κώστα Γρηγορέα στην κιθάρα επιβάλλει με τη σειρά της ένα κλίμα μυσταγωγίας μοναδικό.

Όταν θα μεγαλώσεις, κοριτσάκι μου
θα πάρεις ένα δρόμο, δρόμο δύσκολο
μακρύ πολύ, να ξέρεις, δρόμο αλαργινό
τον κόσμο θα γνωρίσεις, αχ να σε χαρώ
να και το σανδαλάκι για το γυρισμό
μήλο μου μυρωμένο, μήλο μου μικρό.

Κι ο δρόμος θα σε φέρει, κοριτσάκι μου
ψηλά στις Αμαζόνες και στον Καύκασο
στην έρημο να ψάξεις και στην άβυσσο
την άμμο να τρυπήσεις και να βρεις νερό
να και το σανδαλάκι για το γυρισμό
μήλο μου μυρωμένο, μήλο μου μικρό.

Κι απ’ το νερό της άμμου μες στο φως θα βγει
το δέντρο αυτό του Νείλου, να λευτερωθεί
να και το σανδαλάκι για το γυρισμό
μήλο μου μυρωμένο, μήλο μου μικρό.

Είναι από εκείνες τις φορές που δε χωρούν καθόλου λόγια για να περιγράψει κανείς ένα έργο Τέχνης, όπως είναι αυτό το μοναδικό τραγούδι. Μέσα σε μόλις δύο λεπτά που διαρκεί, η Βενετσάνου και η Κομνηνού ολοκληρώνουν ένα νανούρισμα και την ίδια στιγμή ένα μίνι φεμινιστικό μανιφέστο, μια τρυφερή μπαλάντα και παράλληλα έναν ύμνο στη γυναικεία χειραφέτηση.
Κι αν Το Άρωμα του Τραγουδιού ήταν ραδιοφωνική εκπομπή, θα μετέδιδε αυτό το τραγούδι “αφιερωμένο εξαιρετικά”. Αλλά και τώρα, που είναι μονάχα ένα blog, πάλι αφιερωμένο εξαιρετικά το μεταδίδει...

Καλή Χρονιά σε όλους

7 σχόλια:

Ελένη Μπέη είπε...

Μοσχοβόλησε ο τόπος για μια ακόμη φορά. Ευχαριστούμε για την αφιέρωση.

Καλή χρονιά με ηχοχρώματα και ηχοαρώματα.

Υ.Γ. Ακατανόητο και εγκληματικό το "κούρεμα" που γίνεται πολλές φορές στα τραγούδια ενός δίσκου κατά την ψηφιοποίησή του από τις εταιρείες. Το έχουμε δει κι άλλες φορές να συμβαίνει. Συχνά αναρωτήθηκα αν οι ίδιοι οι δημιουργοί αντιδρούν σ' αυτό ή απλά το αποδέχονται.

Μουσικά Προάστια είπε...

- Τα καρπούζια βγήκαν τρία διακόσια, να τ' αφήσω;
- Μπα, όχι, βγάλε κάνα-δυο μπας και χωρέσουν στο δίσκο.

katerina.. είπε...

καλη χρονια Μάκη μου,ευχομαι να μην χάσουμε τιποτα απο όσα έχουμε..

το Άρωμα του Τραγουδιού είπε...

@Ελένη Μπέη: Ευχαριστώ πολύ για τις ευχές. Καλή Χρονιά και σε σένα.

Τις επιλογές των εταιρειών, ειδικά από τότε που μπήκε στην αγορά ο ψηφιακός δίσκος, τις χαρακτηρίζει η προχειρότητα και ο ερασιτεχνισμός. Βεβαίως και υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις κυρίως από στις μικρές ανεξάρτητες εταιρείες, όμως στις περιπτώσεις των επανεκδόσεων οι μεγάλες δισκογραφικές φάνηκαν για ακόμα μια φορά κατώτερες των περιστάσεων και των καλλιτεχνικών έργων που καλέστηκαν να διαχειριστούν. Έχουμε δει τέρατα και σημεία: κομμένα tracks, διαφορετικά ή παραποιημένα εξώφυλλα, άλλους τίτλους δίσκων και τραγουδιών, ελλιπείς αναφορές στους συντελεστές , κοκ. Όσο για τις αντιδράσεις των καλλιτεχνών, δεν έχω καμία εικόνα. Πιθανόν να τους δεσμεύουν τα συμβόλαιά τους, κάτι που ίσως τους εμποδίζει να αντιδράσουν όπως θα ήθελαν. Απ’ την άλλη, όσες λίγες φορές έχουμε τέτοιες αντιδράσεις (όπως για παράδειγμα από τον γιό του Μάνου Χατζιδάκι, Γιώργο), εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι η διαδικασία σύγκρουσης με τις εταιρείες για τα αυτονόητα, απαιτεί πολύ χρόνο και γερά νεύρα για να μπει κανείς σε μια τέτοια διαδικασία. Πραγματικά, δεν μπορώ να ξέρω. Υποθέσεις μόνο κάνω.

Σε ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη

το Άρωμα του Τραγουδιού είπε...

@Μουσικά Προάστια (προτιμώ την ελληνική έκδοση στον τίτλο του blog σου): Μέσα έπεσες! Μεγάλες στιγμές!! Θυμήθηκα τα δικά μου…


@katerina: Τι ευχή κι αυτή!! Να ‘σαι καλά, κοπέλα.
Είπαμε, απ’ τις 20-25 Γενάρη είμαι ελεύθερος να κανονίσουμε ουζάκι στο Θησείο με τους υπόλοιπους.
Φιλιά

ένας στρατολάτης είπε...

Καλή χρονιά Μάκη.

Γιατί δεν μου παίζει το τραγούδι;

το Άρωμα του Τραγουδιού είπε...

@ένας στρατολάτης: Καλή Χρονιά και σε σένα.
Έχεις δίκιο. Το τραγούδι ξαφνικά εξαφανίστηκε από τον player και δεν έπαιζε. Νομίζω ότι τώρα το διόρθωσα και ακούγεται κανονικά.

Σε ευχαριστώ για την ειδοποίηση. Δεν το είχα πάρει χαμπάρι.

Καλημέρα