Δεν βιάζομαι να μεγαλώσω
Το 2004 η Τατιάνα Ζωγράφου κάνει το δισκογραφικό της ντεμπούτο με τρεις κύκλους παιδικών τραγουδιών σε ένα cd, κάτω απ’ τον γενικό τίτλο «Πετώντας πας στην πόλη». Παιδαγωγός η ίδια, διαλέγει το δύσκολο δρόμο για να μπει στη δισκογραφία και αμέσως κάνει τη διαφορά! Ο δίσκος ήταν μια μεγάλη έκπληξη, τόσο για την άρτια αισθητική και τις υπέροχες μελωδίες του, όσο και για τον μεγάλο αριθμό ερμηνευτών “πρώτης γραμμής” που κλήθηκαν να τραγουδήσουν: Μαρία Φαραντούρη, Νένα Βενετσάνου, Ηλίας Λιούγος, Άννα Καραγεωργιάδου, Κώστας Θωμαΐδης, Δήμητρα Τσίγκα, Δώρος Δημοσθένους, Βασίλης Γισδάκης, Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Δεκαεννέα τραγούδια τα περισσότερα σε στίχους της ίδιας, ένα του Κώστα Καρτελιά και δύο του Σταμάτη Δαγδελένη, ενταγμένα σε τρεις κύκλους τραγουδιών με διαφορετική θεματολογία ο καθένας («Το παιχνίδι του χρόνου», «Το τι και το γιατί» και «Για την αγάπη…»). Μια εργασία που δύσκολα συναντάμε στη δισκογραφία, με τραγούδια που μιλούν στα παιδιά μια γλώσσα γνήσια ποιητική, χωρίς διδακτικό ύφος και κυρίως, καταθέτοντας μια αισθητική πρόταση που χρόνια είχαμε να συναντήσουμε στο παιδικό τραγούδι. Δουλεμένες μελωδίες, άρτιες ενορχηστρώσεις, λόγια που μιλούν κατευθείαν στο νου και τις καρδιές των παιδιών, ένας δίσκος που σίγουρα κατατάσσεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς του είδους του.
Η Ζωγράφου φαίνεται να εκμεταλλεύεται τη διδακτική της εμπειρία για να αντλήσει τη θεματολογία που θα χρησιμοποιήσει για να μιλήσει στα παιδιά. Δεν υποψιάζεται απλά τους κώδικες με τους οποίους θα επικοινωνήσει με τους μικρούς ακροατές˙ τους γνωρίζει ήδη μέσα απ’ την καθημερινή ενασχόλησή της με τα παιδιά και αυτό φαίνεται να την απελευθερώνει και να της επιτρέπει να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στα μέσα με τα οποία θα το καταφέρει. Και αυτά δεν είναι άλλα από τις λεπτές και γεμάτες ευαισθησία μελωδικές γραμμές που χρησιμοποιεί για να ολοκληρώσει τα τραγούδια. Καθοριστικό ρόλο παίζουν και οι εξαιρετικές ερμηνείες όλων των τραγουδιστών που μοιάζει να αντιμετωπίζουν το υλικό με την παιδικότητα που τους αρμόζει. Τι να πει κανείς για τη Φαραντούρη και τη Βενετσάνου, τον Λιούγκο και τον Θωμαΐδη, αλλά και για τους νεότερους ερμηνευτές που όλοι τους σαν γνήσια “παιδιά” της «Λιλιπούπολης» γνωρίζουν καλά τους κώδικες του τραγουδιού και πως να το επικοινωνήσουν στο πλέον απαιτητικό κοινό: τα παιδιά. Η Τατιάνα Ζωγράφου έσκυψε πάνω από το κάθε τραγούδι ξεχωριστά και μελέτησε και την παραμικρή λεπτομέρεια˙ το ίδιο και οι ερμηνευτές. Το αποτέλεσμα είναι σίγουρα ένα σύνολο τραγουδιών που μας θύμισε ξανά πως το παιδικό τραγούδι μπορεί να είναι σύγχρονο χωρίς να χάνει τίποτα από την ουσία και την πνοή του.
Ό,τι ξεκίνησε με το «Πετώντας πας στην πόλη», η Τατιάνα Ζωγράφου το συνέχισε τρία χρόνια αργότερα με τον δεύτερο προσωπικό της δίσκο, «Δεν βιάζομαι να μεγαλώσω». Ακριβώς η ίδια αισθητική πρόταση, αυτή τη φορά πιο πλούσια μετά την εμπειρία του πρώτου της δίσκου, και βεβαίως με μια ομάδα εξίσου σημαντικών ερμηνευτών: Διονύσης Σαββόπουλος, Βαγγέλης Γερμανός, Τάσος Αποστόλου, Ηλίας Λιούγκος, Ειρήνη Δερέμπεη, Άννα Καραγεωργιάδου, Νίτσα Κουρτίδου. Αυτή τη φορά τους στίχους υπογράφει στα περισσότερα τραγούδια η Βεατρίκη Κάντζολα – Σαμπατάκου, ενώ σε δύο τραγούδια στίχους έχει βάλει η Ιουλίτα Ηλιοπούλου, σε άλλα δύο η Τατιάνα Ζωγράφου, και από ένα ο Βασίλης Αναγνωστόπουλος και η Αργυρώ Κοκορέλη. Στο δίσκο περιλαμβάνονται και τρία οργανικά κομμάτια που ολοκληρώνουν με τη σειρά τους αυτό τον κύκλο τραγουδιών, απ’ τον οποίο ξεχωρίζουν οι ερμηνείες του Βαγγέλη Γερμανού στο ομότιτλο τραγούδι και του Διονύση Σαββόπουλου σε ένα εξαιρετικό νανούρισμα. Θα περίμενε κανείς ότι στο «Δεν βιάζομαι να μεγαλώσω» η Ζωγράφου απλά καταγράφει δεκαπέντε παιδικά τραγούδια σαν συνέχεια του πρώτου της δίσκου. Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για έναν ακόμα κύκλο τραγουδιών που, μπορεί να μην ολοκληρώνει μία θεματική ενότητα, σίγουρα όμως καταθέτει μια αισθητική πρόταση το ίδιο ουσιαστική με το «Πετώντας πας στην πόλη».
Με τους μέχρι τώρα δίσκους της, η Τατιάνα Ζωγράφου έχει καταφέρει να δώσει το δικό της καλλιτεχνικό στίγμα μέσω ενός ιδιαίτερα δύσκολου και απαιτητικού είδους όπως είναι το παιδικό τραγούδι. Μαζί και με άλλους μουσικούς στους οποίους θα αναφερθούμε και στη συνέχεια του αφιερώματος, αποτελεί μέρος της γενιάς των νέων δημιουργών που έστρεψαν το βλέμμα τους ξανά στο παιδικό τραγούδι και έδωσαν νέα ώθηση για να μπορούμε σήμερα να μιλάμε και πάλι για την ανανέωση της παιδικής μας δισκοθήκης.
.
----------------------------------
Ο γαργαλιστής
Ο Αγησίλαγος
Ο Δημήτρης Μπασλάμ είναι ευρύτερα γνωστός στους μουσικούς κύκλους ως ένας ιδιαίτερα ταλαντούχος μουσικός, ένας κοντραμπασίστας που έχει συνεργαστεί με πολλούς συνθέτες του σύγχρονου τραγουδιού. Το 2005 εμφανίζεται στη δισκογραφία και ως δημιουργός, με ένα δίσκο που ξεχώρισε από την πρώτη στιγμή για την πρωτοτυπία και το χιούμορ του. «Ο γαργαληστής» δεν είναι απλά ένας δίσκος με παιδικά τραγούδια˙ είναι ένα μουσικό παραμύθι. Ο Δημήτρης Μπασλάμ γράφει το κείμενο, το στολίζει με μουσική και τραγούδια, κάνει την ενορχήστρωση και την παραγωγή, και συγκεντρώνει γύρω του μια σειρά από γνωστούς ερμηνευτές και τραγουδοποιούς που αποδίδουν με τον καλύτερο τρόπο το κλίμα του παραμυθιού. Και μόνο διαβάζοντας κανείς τα ονόματα όσων συμμετέχουν, μπορεί να φανταστεί το ύφος και την ανατρεπτική διάθεση του «Γραγραληστή»: Γιάννης Χαρούλης, Σωκράτης Μάλαμας, Γιάννης Αγγελάκας, Μάρθα Φριτζήλα, Φώτης Σιώτας, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, και αφηγητής ο ηθοποιός Αντώνης Καφετζόπουλος!
Ο γαργαληστής (όπως άλλωστε προδίδει και το όνομά του), είναι ένας ληστής που ταξιδεύει σε όλες τις χώρες, εισβάλοντας τα βράδια στα παιδικά δωμάτια γαργαλώντας στον ύπνο τους τα παιδιά για να τους κλέψει το ...γέλιο. Το εγκλωβίζει σε ένα μικρό μπουκαλάκι και με τη βοήθεια της θείας του της Πελαγίας που κατέχει μια μυστική συνταγή, μετατρέπει τα γέλια σε πολύτιμο και ευωδιαστό άρωμα. Με την ίδια μυστικότητα μοιράζει πίσω στα παιδιά τα μπουκαλάκια με το άρωμα – γέλιο, κι ένα ξέφρενο πανηγύρι από παιδικά γέλια ξεκινά! Όλο το παραμύθι είναι γραμμένο σε έμμετρο λόγο (στο μεγαλύτερο μέρος σε δεκαπεντασύλλαβο), με τη ζωντανή αφήγηση του Καφετζόπουλου και τον Αγγελάκα στο ρόλο του γαργαληστή, να δημιουργούν ένα κλίμα πραγματικού παραμυθιού γεμάτου εικόνες και όμορφα νοήματα. Όλοι οι ερμηνευτές δίνουν το καλύτερο εαυτό τους: από την Φριτζήλα και τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, τον Φώτη Σιώτα και τον ίδιο τον Μπασλάμ, μέχρι τον Χαρούλη και τον εξαιρετικό Μάλαμα στο ρόλο του κουρασμένου ήλιου που ακολουθεί διαρκώς την ίδια διαδρομή! Με κύριο μοχλό το χιούμορ και τη φαντασία, ο Μπασλάμ φτιάχνει ένα μουσικό παραμύθι που ακούγεται απ’ την αρχή μέχρι το τέλος χωρίς διακοπή.
«Όταν το γέλιο τα παιδιά μοιράζουν, τα πάντα στα σίγουρα αλλάζουν» γράφει στο σημείωμά που αφήνει ο γαργαληστής μετά από κάθε μυστική επίσκεψή του στα παιδιά˙ και ο Μπασλάμ να μάς θυμίζει ότι ένα παραμύθι δε χρειάζεται να είναι διδακτικό για να λειτουργήσει στα παιδιά.
Δύο χρόνια μετά τον «Γαργαληστή», ο Δημήτρης Μπασλάμ επιστρέφει με ένα ακόμα μουσικό παραμύθι, τον «Αγησίλαγο»! Και πάλι ο Αντώνης Καφετζόπουλος στον ρόλο του αφηγητή, η Μάρθα Φριτζήλα, ο Γιάννης Χαρούλης, ο Φώτης Σιώτας και ο Σωκράτης Μάλαμας να μοιράζονται τα τραγούδια, ενώ στην παρέα προστίθεται ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και ο Αργύρης Μπακιρτζής. Ένα παραμύθι γεμάτο γεύσεις, με τον πρωταγωνιστή μάγειρα Αγησίλαγο να παθαίνει …μαγουλάδες και να ξεκινά ένα ευφάνταστο ταξίδι για να βρει τις τροφές που θα του κάνουν μόνο καλό και δε θα τον πειράζουν στην υγεία του!
Στον «Αγησίλαγο», ο Μπασλάμ ακολουθεί τον ίδιο δρόμο που χάραξε με τον «Γαργαληστή»: ίδια διάθεση, φαντασία και χιούμορ, ένα μουσικό παραμύθι που σε πολλά σημεία του θυμίζει την πρώτη του εργασία. Αυτό ίσως είναι και το μοναδικό τρωτό σημείο του δίσκου. Κατά τα άλλα, όλοι οι ερμηνευτές συμμετέχουν δείχνοντας να το διασκεδάζουν πραγματικά, ακολουθώντας τη ροή του παραμυθιού και δίνοντας ζωή στους χαρακτήρες. Ιδιαίτερες οι ερμηνείες της Φριτζήλα στο «Νανούρισμα» και του Μπακιρτζή στην «Αδικία». Η μουσική του Μπασλάμ είναι πρωτότυπη, με ενορχηστρώσεις γεμάτες φαντασία και τον ίδιο να παίζει τα περισσότερα όργανα (από κιθάρες και μαντολίνο, μέχρι πιάνο και φυσικά, κοντραμπάσο). Με τον «Γαργαληστή» και τον «Αγησίλαγο», ο Δημήτρης Μπασλάμ ξαναφέρνει στη δισκοθήκη μας ένα είδος παιδικού τραγουδιού που απουσίαζε εδώ και χρόνια από το ελληνικό τραγούδι. Το ανακάτεμα αφήγησης, μουσικής και τραγουδιών που μάς παρουσίασε, έδωσε ξανά πνοή στο παιδικό τραγούδι και μάς θύμισε τις όμορφες στιγμές της «Λιλιπούπολης», της «Συνέλευσης των ζώων» του Κουρουπού (εδώ η σχετική αναφορά στο Άρωμα του Τραγουδιού) και της «Αγέλαστης πολιτείας» του Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα.
.
.Σημείωση: το Α’ μέρος του αφιερώματος στην παιδική δισκοθήκη βρίσκεται εδώ, το Β’ μέρος εδώ και το Δ' μέρος εδώ.
.
